Hallo allemaal,

Ik heb geen idee wanneer ik dit verslag op de reisblog kan zetten, want internet is in dit gedeelte van Marokko een schaars goed. Ik fiets nu aan de oostkant van het Atlasgebergte, en de uitdrukking 'middle of nowhere' lijkt nog iets te geciviliseerd voor deze lege, onherbergzame streek. Ik heb het niet echt makkelijk momenteel. Ik mis m'n familie en vrienden en verlang naar huis, in ieder geval naar Nederland. Nooit gedacht dat ik heimwee zou krijgen, maar kennelijk zijn drie maanden weg van huis toch wel lang. Het komt ook doordat de samenleving hier zo anders is - ik word als het achtste wereldwonder bekeken als ik langsfiets. Dat bekijken is nog niet zo erg, maar ik word ook nageroepen, en niet alles klinkt even vriendelijk. Kortom, ik vraag me regelmatig af waar ik in 's hemelsnaam aan begonnen ben, en toen laatst een Duitse toerist naar mijn beweegredenen voor deze tocht vroeg vond ik het moeilijk daar antwoord op te geven. Desalniettemin, ik trap stevig door.....

Bovenstaande schreef ik eergisteren en inmiddels is m'n gemoedstoestand aanmerkelijk verbeterd. Ik ben wat meer gewend aan mensen en cultuur, de wegen zijn redelijk, de temperatuur is goed te doen (op ca. 1000 m hoogte) en het fietsen gaat lekker. En ik heb nu vanavond een heel prettig hotel in Rissani , Kasbah Ennasra. Het is de laatste stad voor de Sahara-duinen, en morgen fiets ik die kant uit (oostelijk), tot dichtbij de Algerijnse grens.

Er is me door een bezorgde vriendin gevraagd wat vaker van me te laten horen op dit blog vanuit Marokko. Nu, ik heb hier goede internetverbinding, dus dat doe ik dan maar, ok Jacq? Geen enkel probleem, vind het ook veel te leuk jullie reacties te lezen! En ik lees nu net dat ook Paul, Magda en Maxime graag wat sneller bericht van me willen hebben. Doet me heel goed, jullie belangstelling en bezorgdheid!

Donderdag 3 november, Marrakech - Agdez (300 km met de auto)

Rond negen uur vertrek ik vanuit Marrakech met Toufik in zijn grote auto (SUV of SPV of zo), waar mijn fiets keurig in staat. Aan de rand van Marrakech, waarvan een groot gedeelte helemaal ommuurd is, kun je het Atlasgebergte al in de verte zien oprijzen.

De toppen reiken tot 4000 m, en zijn besneeuwd. De weg is druk, tweebaans met gravel/zand vluchtstroken. De brommers, fietsers, ezels en wandelaars worden daarheen getoeterd door de auto's en vrachtwagens. Fijn vooruitzicht voor straks.

Het is een mooie rit door de bergen, met af en toe een blik op besneeuwde toppen,

En spectaculaire haarspeldbochten.

Toufik rijdt alleen heel erg hard. Ik twijfel de hele tijd of ik hem zal vragen langzamer te rijden, maar ja, hij moet ook weer terug naar Marrakech. We komen langs de eerste authentieke kasbahs, opgetrokken uit leem versterkt met stro.

Bij een uitzichtpunt stoppen we even.

Bij half drie zijn we in Agdez, een klein plaatsje. Vanaf het min of meer nieuwe centrum draaien we linksaf richting het oude centrum van het plaatsje, smalle steegjes met allemaal lemen muren. Op een binnenplaatsje stoppen we bij het hotel, Dar Qamar. Aan de buitenkant ziet het er erg primitief uit, maar binnenin is het verrassend comfortabel. Lage gebouwen met de kamers rond een tuin en er is een centrale binnenplaats met daaraan grenzend de keuken, een soort huiskamer en een restaurant. De eigenaar is een Fransman, en het eten is een smakelijke mix van de Franse en Marokkaanse keuken (en hier is wijn verkrijgbaar!)

Vrijdag 4 november, Agdez - Tamsahalte, 94 km

Ik sta een uur te vroeg op omdat de tijdsinstelling van m'n wekkertje een uur versprongen is. Ik kom daar echter pas achter als ik gedoucht, aangekleed en gepakt ben. Dan nog maar even doezelen in fietskleding tot het ontbijt. Het waait ontzettend hard en de hoteleigenaar kijkt wat zorgelijk; volgens hem zal ik het eerste stuk van ca. 30 km wind mee hebben, maar daarna, als ik linksaf geslagen ben, zal ik het moeilijk krijgen. Gisteren keek hij ook al zo somber naar m'n voorgenomen fietstocht - geeft me geen prettig gevoel, zo aan het begin van het fietsen in Marokko. Ik zie op tegen de wind, het verkeer, de reacties van de lokale bevolking en vrees voor pech met de fiets. Ik bedenk dat ik voor hetzelfde geld een luxe cruise had kunnen maken, of een paar weken een vakantiehuis met zwembad in Toscane had kunnen huren........ Maar ik stap toch op de fiets, wat moet ik anders?

Eerst terug door de steegjes met lemen huizen

Naar het centrum van het nieuwe gedeelte van het Agdez.

Bij Agdez ligt de Jbel Kissani (suikertaart) berg:

Het eerste stuk fiets ik door de Draa Vallei, die als een groen lint door het bruingele berglandschap loopt.

En het klopt, ik heb inderdaad de harde wind mee! Het asfalt is goed, maar wat ruw, wat resulteert in een rammelend voorspatbord. Het verkeer is matig druk, maar geen probleem. Het terrein in bijna vlak, met een enkele helling, dus op zich gaat dat prima. Langs de weg zitten en staan soms mensen; vooral de vrouwen in hun kleurrijke gewaden zou ik graag op de foto zetten, maar hoe doe ik dat zonder ongelooflijk onbeleefd te zijn?

Ik passeer soms een kasbah; de meeste liggen een eind van de weg af maar een enkele keer komt de weg er vlak langs.

Na 30 km moet ik linksaf slaan en daar is een enigszins westers uitziende 'auberge' waar ik koffie drink en een sanitaire stop maak; jawel, de klassieke Franse hurk-wc! Tot mijn blijdschap blijf ik harde wind mee houden, dat gecombineerd met vrijwel vlak terrein levert snelheden op van soms 35 km/u, ongekend deze fietstocht. Aan het eind van de dag is de gemiddelde snelheid dan ook 21 km/u, het hoogste wat ik tot nu toe gehaald heb.

De provinciegrenzen worden hier aangegeven met typische poorten

En dan volgt er weer een historisch moment: ik bereik de 4000 km!

En dat was op dit punt, in een kale, stenige, woestijnachtige omgeving. Hoe Marokkaans kan het zijn?

Ik schiet goed op dankzij de wind. In Nekob (ook wel N'kob) had ik willen lunchen. Er is daarmarkt, met heel veel mensen, auto's, ezelkarren etc., maar ik zie geen tentje voor een lunch. Bij een winkel(tje) koop ik daarom maar een paar bekertjes yoghurt. Als ik eruit loop bots ik bijna tegen een daar hangende afgehakte zwartbonte koeienkop aan van de slager ernaast. Erbij staan mannen in djellaba en het is een heel fotogeniek typisch Marokkaans plaatje, maar ik durf het niet aan een foto te maken, het lijkt zo onbeleefd. Ik loop nog even naar een steegje ertegenover, om te kijken of ik van een afstandje wel een foto kan maken, maar nee. Wel lukt het onderstaande foto te maken, een tijdloos Marokkaans beeld.

Als ik weer verder wil gaan passeert er een rood bestelbusje met Arabische en Westerse opschriften en ik registreer: 'levensmiddelengroothandel, Almere'. Echt een heel gek gezicht in deze oriëntaalse plaats. De mensen hier zijn overigens aanzienlijk donkerder van huidskleur dan in Tanger en Marrakech, tot aan negroïde toe. Dit is duidelijk een plek waar noord en centraal Afrika samen komen. Als ik verder fiets wordt het landschap steeds droger, kaler en steniger. Dit is een zogeheten wadi of oued, een rivierbedding:

Dan kom ik, veel vroeger dan ik verwacht had, bij de afslag naar m'n hotel, Riad du Sud. Ik ploeg al lopend ruim een kilometer over het zandige en stenige pad; het zand striemt nu door de harde wind in m'n gezicht, tot aan de kasbah. Het hotel is redelijk primitief, maar er is een vriendelijke ontvangst met munttheedoor Mohammed (erg origineel zijn ze niet met naamgeving in Marokko).

De kamer ligt aan de centrale tuin en heeft een effectief slot op de deur.

Ik ga nog een stukje wandelen door het kale landschap en daarna door de kasbah, ook hier weer mooie plaatjes van oude mannen gehurkt tegen lemen muren, en een vijftal vrouwen in kleurrijke gewaden en sjaals die lopen door de palmeraie (oase met palmbomen en kleine landbouwveldjes), maar durf dit niet te fotograferen. M'n hotel is het gebouw links op de foto:

Zaterdag 5 november, Tamsahalte - (14 km vóór vò) ò``ooAlnif, 61 km

Bij het vertrek vanuit het plaatsje (eerst 1,3 km lopen over zand/stenen pad) zie ik een tafereeltje wat je evengoed een paar duizend jaar geleden had kunnen zien: twee meisjes in kleurrijke gewaden, met een ezel op weg door de palm-oase. Wederom vind ik het te onbeleefd om te fotograferen, dus jullie moeten het doen met deze beschrijving. Ik heb gelukkig nog steeds wind mee, de weg is rustig, en het landschap is kaal en onherbergzaam.

Na een tijdje kom ik in het plaatsje Tazzarine, waar het een drukte van belang is. Bij een cafeetje ga ik koffiedrinken. De jongen achter de toonbank vraagt of ik uit Frankrijk kom. Als ik antwoord dat ik Nederlandse ben is zijn reactie: 'goedemorgen, zonder zorgen!'. En dat is niet het enige, hij spreekt heel behoorlijk Nederlands en we hebben even een gesprekje. Op het terrasje neem ik zo onopvallend mogelijk wat foto's van straatbeeld en voorbijgangers:

Dan weer verder door het kale landschap.

Helaas is het wegdek hier een stuk slechter geworden, met gaten en kuilen, en ik heb meer moeite met de 60 km vandaag dan met de 94 km van gisteren. Ben blij bij m'n hotel aan te komen, 14 km voor Alnif, een vrij luxueus (voor deze streek) complex, met een fris betegelde kamer en een sfeervolle hal.

Zondag 6 november, Alnif - Rissani, 110 km

Omdat er vandaag een lang traject op het programma staat vertrek ik al om half acht, het is nog koud. Het asfalt lijkt weer iets beter, maar er is bijna geen rugwind meer, dus ik zal het echt allemaal zelf moeten trappen!

En ik moet nu dus nog 102 km:

Vlak voor Alnif komt ineens een Europees uitziende vakantiefietser me tegemoet. We stoppen gelijktijdig voor een praatje, en even later komt ook zijn vriendin er aan. Het zijn Matthieu en Chloé uit Auch, Zuid-Frankrijk, en zij zijn al sinds 15 augustus onderweg.

(Chloé's handen zijn gisteren met henna geverfd.) Het is voor het eerst sinds een maand dat zij een andere vakantiefietser tegenkomen, en we wisselen ervaringen uit. Leuk! Dan moet ik toch weer verder. Ik drink koffie in een klein heel eenvoudig cafeetje in het laatste dorpje voor een stuk van 50 km niemandsland. En dan zie je hoever de Nederlandse invloedssfeer reikt : -)

Daarna dus de 50 km kaal woestijnachtig niemandsland. Apart landschap, maar het wordt wel wat saai. Wegdek is weer goed, en het is maar heel licht glooiend, dus ik rijd ruim 20 km/u gemiddeld. Schiet lekker op.

En deze hoogvlakte is heel weids (geloof dat ik hierboven, bij het veerslag van gisteren,een soortgelijke panoramafoto heb geplaatst,maar ja, het landschap strekt zich kilometers lang zo uit):

En ik zag deze voorziening voor de heel dorstige reiziger:

Want ik nader de echte zandwoestijn, compleet met risico van zandverstuivingen:

Even over half drie kom ik aan bij het gereserveerde (en betaalde) hotel in Rissani. Het lijkt bij binnenkomst heel behoorlijk: mooi bewerkte poort aan de ingang met daarachter een weelderige tuin. Van binnen is het echter oud, verwaarloosd en stoffig, met krakkemikkig sanitair. Er is een zwembad, maar de bodem is dicht begroeid met alg of ander groenig spul. Verder ben ik de enige gast en de man van de receptie lijkt vooral geïnteresseerd in de televisie. Kortom, het is te deprimerend om hier een avond en nacht door te brengen. In m'n reisgidsje is ook een ander hotel genoemd, waar ik al langs gefietst ben, Kasbah Ennasra. Dus ik pak m'n spullen op en ga daar heen. Heel goede beslissing. Krijg mooie, traditioneel ingerichte kamer, met een eigen binnenplaatsje waar de fiets kan staan.

Er zijn aangename gastenverblijven binnen en buiten en er is een schoon zwembad (wel heel koud water). Verder zijn er een paar andere gasten, waaronder een jong Nederlands stel, met wie ik gezellig samen eet. En er is internetverbinding!

Morgen fiets ik 40 km oostelijk, naar Merzouga, waar de zandduinen van de Sahara beginnen, dichtbij de grens met Algerije. Verheug me er op!